شیعه نیوز | احادیث درباره جنگ
امیرالمومنین (عليه السلام) :حرُبَّ حَربٍ أعْوَدُ مِن سِلْمٍ|بسا جنگى كه سودمندتر از صلح است .
امام حسين عليه السلام : ألا إنَّ الحَربَ شَرُّها ذَريعٌ ، و طَعْمُها فَظيعٌ ، فمَن أخَذَ لَها اُهْبَتَها ، و اسْتَعدَّ لَها عُدَّتَها ، و لَم يألَمْ كُلومَها قَبلَ حُلولِها ، فذاكَ صاحِبُها ، و مَن عاجَلَها قَبلَ أوانِ فُرْصَتِها ، و اسْتِبْصارِ سَعيهِ فيها ، فذاكَ قَمِنٌ ألاّ يَنْفَعَ قَومَهُ ، و أنْ يُهْلِكَ نَفْسَهُ | بدانيد كه جنگ، شرّش شتابنده است و طعمش زشت و نفرت انگيز؛ پس، هر كس كه خود را براى آن آماده كند و ساز و برگش را فراهم آورد و پيش از فرا رسيدن هنگامه جنگ، پيكر خود را از زخمهاى آن دردمند نكند جنگ را برده است ؛ اما آن كه پيش از رسيدن فرصت و زمان جنگ و آگاه شدن از توانايى جنگى خود به آن مبادرت ورزد مستحق آن است كه سپاهيان خود را سودى نرساند و خويشتن را نيز به نابودى اندازد .
عوامل جنگ افروز
امیرالمومنین (عليه السلام) : الخُلفُ مَثارُ الحُروبِ | اختلاف و ناسازگارى، جنگ خيز است .
امام على عليه السلام : اللَّجاجُ مَثارُ الحُروبِ | لجاجت، خيزشگاه جنگهاست .
امام على عليه السلام : إيّاكَ و مَذْمومَ اللَّجاجِ ، فإنَّهُ يُثيرُ الحُروبَ | از لجاجت بيجا و نكوهيده بپرهيز كه آن جنگها بر مى افروزد .
جنگ با حقّ ستيزان
امام على عليه السلام : و لَعَمري ، ما علَيَّ مِن قِتالِ مَن خالَفَ الحقَّ و خابَطَ الغَيَّ من إدْهانٍ و لا إيْهانٍ ، فاتَّقوا اللّه َ عِبادَ اللّه ِ ، و فِرّوا إلى اللّه ِ مِن اللّه ِ ، و امْضوا في الّذي نَهَجَهُ لَكُم ، و قوموا بما عَصَبهُ بِكُم ، فعليٌّ ضامِنٌ لِفَلْجِكُم آجِلاً إنْ لم تُمْنَحُوهُ عاجِلاً | به جان خودم سوگند كه در جنگ با حقّ ستيزان و فرو رفتگان در ورطه گمراهى، هرگز سازشكارى و سستى روا نمى دارم . پس ، اى بندگان خدا ! از خداى پروا كنيد و از [عذاب ]خدا به خدا بگريزيد و در راه روشنى كه فراپيش شما نهاده است، پيش رويد و به آنچه شما را بدان مكلّف فرموده، قيام كنيد . اگر در اين دنيا پيروزى نصيب شما نشد ، على پيروزى در آن دنيا را براى شما ضمانت مى كند .
جنگيدن با مسلمان
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : قِتالُ المسلمِ أخاهُ كُفرٌ ، و سِبابُهُ فُسوقٌ | جنگيدن مسلمان با برادر خود كفر است، و دشنام دادن به او فسق.
غافلگير كردن دشمن
امام على عليه السلام : اُغْزو هُم مِن قَبلِ أنْ يَغزوكُم ، فَوَ الّذي نَفْسي بِيَدِه ، ما غُزِيَ قَومٌ قَطُّ في عُقْرِ دِيارِهِم إلاّ ذَلُّوا | پيش از آن كه دشمن بر شما بتازد، بر او يورش بريد ؛ زيرا به خدا سوگند كه هيچ ملتى در دل سرزمين شان مورد حمله قرار نگرفت، جز آن كه به خاك مذلّت افتاد .
امام على عليه السلام : ألا و إنّي قد دَعَوتُكُم إلى قِتالِ هؤلاءِ القَومِ لَيلاً و نَهارا ، و سِرّا و إعْلانا ، و قُلتُ لَكُمُ : اغْزوهُم قَبلَ أنْ يَغْزوكُم ، فو اللّه ِ ما غُزِيَ قَومٌ قَطُّ في عُقْرِ دارِهِم إلاّ ذَلّوا | هان ! من شما را شب و روز و در آشكار و نهان به نبرد با اين قوم فرا خواندم و به شما گفتم : پيش از آن كه آنان به شما يورش آورند، شما بر آنان بتازيد؛ زيرا به خدا سوگند با هيچ مردمى در دل سرزمين شان جنگ نشد مگر آن كه به خوارى و شكست افتادند.
تشويق به جنگ در راه خدا
امام على عليه السلام : انْفِروا رَحِمَكُم اللّه ُ إلى قِتالِ عَدُوِّكُم ، و لا تَثّاقَلوا إلى الأرضِ فتُقِرّوا بالخَسْفِ و تَبوؤوا بالذُّلِّ و يَكونَ نَصيبُكُم الأخَسَّ، و إنَّ أخا الحَربِ الأرِقُ ، و مَن نامَ لَم يُنَمْ عَنهُ | رحمت خدا بر شما باد ! به پيكار با دشمن خود بيرون رويد و كندى نكنيد كه با خوارى و خفت بر جاى خواهيد ماند و پست ترين چيز دنيا (فرومايگى و ذلّت) نصيبتان خواهد شد. همانا سرباز رزمنده بيدار است و آن [رزمنده اى] كه در خواب غفلت به سر برد بداند كه دشمنش از او غافل نيست.
خداوند رزمندگان در راه خود را دوست دارد
امام على عليه السلام ـ در خطبه اى در جنگ صفين ـ فرمود : أيُّها النّاسُ ، إنَّ اللّه َ تعالى ذِكرُهُ ، قَد دَلَّكُم على تِجارَةٍ تُنْجيكُم مِن العَذابِ و تُشْفي بِكُم على الخَيرِ : إيمانٍ باللّه ِ و رسولِهِ و جِهادٍ في سبيلِهِ ، و جَعلَ ثَوابـهُ مَغفِـرَةَ الذُّنوبِ ، و مَساكِنَ طَيِّبةً في جَنّاتِ عَدْنٍ و رِضْوانٌ مِن اللّه ِ أكْبَرُ . و أخْبَرَكُم بالّذي يُحِبُّ فقالَ : «إنَّ اللّه َ يُحِبُّ الّذينَ يُقاتِلونَ فِى سَبِيلِهِ صَفًّا كَأَنَّهُم بُنْيانٌ مَرْصُوصٌ » فسَوُّوا صُفوفَكُم كالبُنْيانِ المَرْصوصِ ، و قَدِّموا الدّارِعَ و أخِّروا الحاسِرَ | اى مردم ! خداوند متعال، شما را به تجارتى رهنمون شده كه از عذابتان مى رهاند و به خير و سعادت نزديك مى گرداند . و آن ايمان به خدا و رسولش و جهاد كردن در راه اوست، ثواب آن (جهاد) را آمرزش گناهان و خانه هايى پاكيزه در بهشتهاى جاويدان قرار داده و البته خشنودى خدا برتر [از اينها ]است . او كسى را كه دوست دارد به شما معرفى كرده و فرموده است : «خدا دوست دارد كسانى را كه در راه او صف در صف، چنانكه گويى بنايى ريخته شده از سُرب اند، جهاد مى كنند.» پس صفوف خود را همچون ساختمانى بر افراشته از سرب استوار كنيد، زره داران را جلو اندازيد و بى زرهان را در صفوف عقب قرار دهيد.
نهى از جنگيدن با اين گروهها
امام على عليه السلام : لا تُحارِبْ مَن يَعْتَصِمُ بالدِّينِ ؛ فإنَّ مُغالِبَ الدِّينِ مَحْروبٌ | با كسى كه به دين چنگ زده است مجنگ ، زيرا كسى كه با دين پنجه افكند، در هم شكسته شود .
امام على عليه السلام : لا تُغالِبْ مَن يَسْتَظهِرُ بالحقِّ ؛ فإنَّ مُغالِبَ الحقِّ مَغلوبٌ
با آن كه پشتوانه اش حقّ است ، مستيز ؛ كه ستيزنده با حق شكست خورَد.
نكاتى كه پيش از شروع جنگ بايد رعايت كرد
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : تَألَّفوا النّاسَ ، و تَأنَّوهُم ، و لا تُغيروا علَيهِم حتّى تَدْعُوهُم ، فمَا على الأرضِ مِن أهلِ بَيتِ مَدَرٍ و لا وَبَرٍ إلاّ تَأتوني بِهم مسلِمينَ أحَبُّ إلَيَّ مِن أنْ تَأتوني بنِسائِهم و أوْلادِهِم و تَقْتُلوا رِجالَهُم .
با مردم مدارا كنيد و به آنها فرصت دهيد و پيش از آن كه به حقّ دعوتشان كنيد بر ايشان متازيد ؛ زيرا كه اگر مردمان روى زمين را ، از شهرنشين و چادر نشين ، مسلمان نزد من آوريد خوشتر دارم تا زنان و فرزندانشان را [به اسارت ]نزد من آوريد و مردانشان را بكشيد .
امام على عليه السلام ـ در صفين ـ فرمود : فو اللّه ِ ما دَفَعْتُ الحَربَ يَوما إلاّ و أنا أطْمَعُ أنْ تَلْحَقَ بي طائفَةٌ فتَهْتَدي بِي، و تَعْشُو إلى ضَوْئي ، و ذلكَ أحَبُّ إلَيَّ مِن أنْ أقْتُلَها عَلى ضَلالِها.
به خدا سوگند يك روز جنگ را به تأخير نينداختم مگر از اين رو كه اميد داشتم گروهى به من بپيوندند و به سبب من هدايت شوند و در پرتو من بيارامند ؛ اين را خوشتر دارم تا آنان را در حالى كه گمراهند بكشم .
امام على عليه السلام ـ به فرزند خود امام حسن عليه السلام ـ فرمود :لا تَدْعُوَنَّ إلى مُبارَزَةٍ ، و إنْ دُعِيتَ إلَيها فأجِبْ ؛ فإنَّ الدّاعي إلَيها باغٍ ، و الباغي مَصروعٌ | هرگز مبارز طلبى مكن، اما اگر به مبارزه فرا خوانده شدى بپذير ؛ زيرا آن كه به مبارزه فرا خوانَد متجاوز است و متجاوز به خاك افتد .
دعا در هنگام رويارويى با دشمن
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ هرگاه به جنگ مى رفت ـ مى گفت : اللّهُمَّ أنتَ عَضُدي و نَصيري ، بكَ أحُولُ ، و بكَ أصُولُ ، و بكَ اُقاتِلُ | خدايا ! تو پشتيبان و ياور منى ، از تو نيرو مى گيرم و با يارى تو حمله مى برم و با كمك تو مى جنگم .
امام على عليه السلام ـ در دعا آنگاه كه آهنگ رويارويى با سپاه معاويه در صفين كرد ـ گفت :
اللّهُمَّ ربَّ السَّقْفِ المَرْفوعِ ··· إنْ أظْهَرْتَنا على عَدُوِّنا فجَنِّبْنا البَغْيَ و سَدِّدْنا للحقِّ ، و إنْ أظْهَرْتَهُم علَينا فارْزُقْنا الشَّهادةَ و اعْصِمْنا من الفِتْنَةِ
خدايا ! اى پروردگار آسمان برافراشته··· اگر ما را بر دشمنمان پيروز گردانيدى، از ستم و تجاوزگرى بدورمان دار و در راه حقّ استوارمان گردان و اگر آنان را بر ما چيره ساختى، شهادت را روزيمان كن و از فتنه و گمراهى محفوظمان دار .
امام على عليه السلام ـ هنگام رو يا رو شدن با دشمن در جنگ ـ گفت : اللّهُمَّ إليكَ أفْضَتِ القُلوبُ ، و مُدَّتِ الأعْناقُ ··· اللّهُمَّ إنّا نَشْكو إلَيكَ غَيْبَةَ نَبِيّنا ، و كَثْرَةَ عَدُوِّنا ، و تَشَتُّتَ أهْوائنا | خدايا ! دلها به سوى تو پر كشيده و گردنها سوى تو كشيده شده است··· پروردگارا ! ما از نبودن پيامبرمان و زيادى دشمنانمان و پراكندگى خواسته هايمان، به درگاه تو شكايت مى آوريم.
امام على عليه السلام ـ در جنگ صفين ـ گفت : اللّهُمَّ إنّا نَشْكو إليكَ غَيْبَةَ نَبِيّنا ، و قِلّةَ عَدَدِنا ، و كَثْرَةَ عَدُوِّنا ، و تَشَتُّتَ أهوائِنا، و شِدَّةَ الزَّمانِ ، و ظُهورَ الفِتَنِ ، أعِنّا علَيهِم بفَتْحٍ تُعَجِّلُهُ ، و نَصْرٍ تُعِزُّ بهِ سُلطانَ الحقِّ و تُظْهِرُهُ | [خداوندا! ما] از نبودن پيامبرمان و فراوانى دشمنانمان و اندك بودن شمارمان و سختگيرى زمانه بر ما و سر برداشتن فتنه ها بر ضد ما، به تو شكايت مى كنيم . با پيروزى هرچه زودتر و با آن نصرتى كه بدان، قدرت حقّ را مى افزايى و چيره اش مى گردانى، ما را در برابر دشمنانمان يارى كن .
امام على عليه السلام ـ هنگام رويارويى با دشمن ـ گفت : اللّهُمَّ إنَّكَ أنتَ عِصْمَتي و ناصِري و مُعِيني ، اللّهُمَّ بكَ أصولُ و بكَ اُقاتِلُ | خدايا ! تو نگهدارنده و يار و ياور من هستى . خدايا ! به كمك تو يورش مى برم و با يارى تو مى جنگم .
شرح نهج البلاغه :
كان عليّ عليه السلام إذا سارَ إلى قِتالٍ ذَكَرَ اسمَ اللّه ِ قَبلَ أنْ يَركَـبَ ، كانَ يقولُ : الحَمدُ للّه ِ على نِعَمِهِ علَينا و فَضْلِهِ ، سُبحانَ الّذي سَخَّرَ لَنا هذا و ما كُنّا لَهُ مُقْرِنينَ ··· ثُمَّ يَستَقْبِلُ القِبْلَةَ و يَرفَعُ يدَيهِ إلى السّماءِ و يقولُ: اللّهُمَّ إليكَ نُقِلَتِ الأقْدامُ، و اُتْعِبَتِ الأبْدانُ، و أفْضَتِ القُلوبُ، و رُفِعَتِ الأيْدي ، و شَخَصَتِ الأبْصارُ ··
هر گاه على عليه السلام رهسپار جنگى مى شد، پيش از آن كه بر مركب بنشيند، نام خدا را مى برد و مى گفت : خدا را بر نعمتها و فضلى كه به ما بخشيده است سپاس مى گوييم ، «پاك و منزّه است خدايى كه اين (مركب) را رام ما ساخت و گر نه ما را توان آن نبود ··· آن گاه رو به قبله مى كرد و دستان خود را به آسمان بر مى داشت و عرض مى كرد : پروردگارا ! گامها به سوى تو روان است و پيكرها خود را براى تو به رنج مى افكنند و دلها به سوى تو پر مى كشد و دستها به سوى تو برداشته شده است و ديدگان خيره توست ··· .
امام صادق عليه السلام : إنَّ أميرَ المؤمنينَ عليه السلام كانَ إذا أرادَ القِتالَ قالَ هذهِ الدَّعَواتِ : اللّهُمَّ إنّكَ أعْلَمْتَ سبيلاً مِن سُبُلِكَ ، جَعَلتَ فيهِ رِضاكَ ، و نَدَبْتَ إلَيهِ أوْلياءكَ ، و جَعَلتَهُ أشْرَفَ سُبُلِكَ عِندَكَ··· | امير المؤمنين هرگاه مى خواست به جنگ رود اين دعاها را مى خواند : خدايا ! تو اين راه را به ما نشان دادى و خشنوديت را در آن نهادى و دوستانت را به سوى آن خواندى و آن را ارزشمندترين راه خود دانستى··· .
پيشقراولان سپاه
امام على عليه السلام ـ در سفارش به زياد بن نضر ـ فرمود : اعْلَمْ أنَّ مُقَدِّمَةَ القَومِ عُيونُهُم ، و عُيونَ المُقَدِّمَةِ طَلائعُهُم ، فإذا أنتَ خَرَجْتَ مِن بِلادِكَ و دَنَوْتَ مِن عَدُوِّكَ فلا تَسْأمْ مِن تَوجيهِ الطَّلائعِ في كُلِّ ناحيةٍ و في بَعضِ الشِّعابِ و الشَّجَرِ و الخَمَرِ و في كُلِّ جانبٍ ؛ حتّى لا يُغِيرَكُم عَدُوُّكُم ، و يكونَ لَكُم كَمينٌ | بدان كه پيشقراولان سپاه چشمهاى آن هستند و چشمان پيشقراولان، طلايه داران ايشانند. پس ، هرگاه از مرزهاى سرزمين خود بيرون رفتى و به دشمنت نزديك شدى، بيدرنگ طلايه داران را به هر سو و به پاره اى از درّه ها و درخت زارها و كمينگاهها و به هر گوشه اى روانه ساز تا مبادا دشمن تان در كمين شما باشد و ناگهان بر شما بتازد.
آموزشهاى نظامى
امام على عليه السلام ـ در آموزش فنون جنگ و جنگجويى ـ فرمود : مَعاشِرَ المسلِمينَ ، اسْتَشِعروا الخَشْيَةَ ، و تَجَلْبَبوا السَّكِينَةَ، و عَضُّوا على النَّواجِذِ ؛ فإنَّهُ أنْبى للسُّيوفِ عنِ الهامِ ، و أكْمِلوا اللّأْمَةَ ، و قَلْقِلوا السُّيوفَ في أغْمادِها قَبلَ سَلِّها ، و الْحَظوا الخَزْرَ ، و اطْعُنوا الشَّزْرَ ، و نافِحُوا بِالظُّبا ، و صِلُوا السُّيوفَ بِالخُطا ، و اعْلَموا أنَّكُم بعَينِ اللّه ِ| اى گروه مسلمانان ! خدا ترسى را جامه زيرين خود كنيد و رداى آرامش بپوشيد و دندانهايتان را بر هم بفشريد ، زيرا كه اين كار تأثير شمشيرها را بر سر كمتر مى كند ، زره كامل بپوشيد و پيش از بر كشيدن شمشيرها، آنها را در نيامشان بجنبانيد و خشمگنانه با گوشه چشم بنگريد و از چپ و راست نيزه بزنيد و با تيزى شمشيرها ضربه زنيد و با پيش نهادن گامهايتان شمشيرها را به دشمن برسانيد و بدانيد كه زير نظر خدا هستيد .
امام على عليه السلام : فَقدِّموا الدّارِعَ ، و أخِّروا الحاسِرَ ، و عَضُّوا على الأضْراسِ؛ فإنَّهُ أنْبى للسُّيوفِ عنِ الهامِ ، و الْتَوُوا في أطْرافِ الرِّماحِ؛ فإنَّهُ أمْوَرُ للأسِنَّةِ ، و غُضُّوا الأبْصارَ ؛ فإنَّهُ أرْبَطُ للجَأشِ و أسْكَنُ للقُلوبِ ، و أمِيتوا الأصْواتَ ؛ فإنَّهُ أطْرَدُ للفَشَلِ | زره داران را در صف جلو و بى زرهان را در صفوف عقب قرار دهيد و دندانها را بر هم بفشاريد ؛ كه اين كار تأثير شمشير را بر سر كمتر مى كند ، در اطراف نيزه ها پيچ و تاب خوريد ، كه با اين كار در برابر نيزه ها بهتر مى توان جا خالى كرد ، ديدگانتان را فرو اندازيد كه اين كار بيشتر قوت قلب و آرامش دل مى بخشد، صداهاى خود را خاموش كنيد كه اين كار در زدودن ترس و سستى مؤثرتر است .
امام على عليه السلام ـ در بخشى از نامه خود به فرماندهان سپاهش ـ نوشت : مِن عبدِ اللّه ِ عليِّ بنِ أبي طالبٍ أميرِ المؤمنينَ إلى أصْحابِ المَسالِحِ : أمّا بَعدُ ، فإنَّ حقّا على الوالي ألاّ يُغَيِّرَهُ على رَعِيَّتِهِ فَضلٌ نالَهُ ··· فإذا فَعَلتُ ذلكَ وَجَبتْ للّه ِ علَيكُمُ النِّعمَةُ ، و لي علَيكُم الطّاعَةُ، و ألاّ تَنْكُصوا عَن دَعْوَةٍ ، و لا تُفَرِّطوا في صَلاحٍ، و أنْ تَخوضوا الغَمَراتِ إلى الحقِّ ، فإنْ أنتُم لَم تَسْتَقيموا لي على ذلكَ لَم يَكُنْ أحَدٌ أهْوَنَ علَيَّ مِمَّن اعْوَجَّ مِنكُم ، ثُمَّ اُعْظِمُ لَهُ العُقوبَةَ ، و لا يَجِدُ عِندي فيها رُخْصَةً ، فخُذوا هذا مِن اُمَرائكُم | از بنده خدا على بن ابى طالب، امير مؤمنان به فرماندهان لشكر : اما بعد، بر والى است كه به سبب نعمتهاى فراوانى كه بدو رسيده، رفتارش نسبت به مردم تغيير نكند ··· اگر چنين كردم بر خداست كه شما را نعمت ارزانى دارد و بر شماست كه از من فرمان بريد و هرگاه شما را فرا خواندم درنگ نكنيد و در انجام كارهاى درست كوتاهى نورزيد و در راه حقّ در گرداب سختيها فرو رويد ، و اگر در اين كارها با من استقامت نورزيد هيچ كس در نظر من خوارتر از آن نباشد كه كج راهه مى رود. در اين وقت او را كيفرى سهمگين خواهم داد. او از كيفر من رهايى نخواهد يافت. شما نيز از فرماندهان خود همين پيمان را بگيريد.
امام على عليه السلام ـ در قسمتى از سخنان خويش در ميدان جنگ صفين ـ فرمود :و أيُّ امْرئٍ مِنكُم أحَسَّ مِن نَفْسِهِ رَباطَةَ جأشٍ عِند اللِّقاءِ ، و رَأى مِن أحَدٍ مِن إخْوانِهِ فَشَلاً ، فلْيَذُبَّ عَن أخيهِ بفَضلِ نَجْدَتِهِ الّتي فُضِّلَ بها علَيهِ كَما يَذُبُّ عن نَفْسِهِ، فلو شاءَ اللّه ُ لَجَعلَهُ مِثْلَهُ | هر كدام شما كه در هنگام رويارويى با دشمن، در دل خويش احساس دليرى داشت و در برادر خود ترس و خوفى ديد، بايد به شكرانه نعمت برترى و دليرى كه به او تفضّل شده از برادر خويش دفاع كند، همان گونه كه از خويشتن دفاع مى كند ؛ زيرا كه اگر خدا مى خواست او را نيز همچون وى [دلير ]مى ساخت.
آداب جنگ
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : لا تَقْتُلوا شَيْخا فانِيا ، و لا طِفلاً صَغيرا ، و لا امْرَأةً ، و لا تَغُلّوا ، و ضُمّوا غَنائمَكُم ، و أصْلِحوا و أحْسِنوا إنَّ اللّه َ يُحِبُّ المُحْسِنينَ | سال خوردگان فرتوت و كودكان خرد سال و زنان را نكشيد ، [در غنايم] خيانت نكنيد و غنايم خود را سر جمع كنيد و رفتارى شايسته و نيكو داشته باشيد كه خداوند نيكوكاران را دوست دارد .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : ما حَمَلَكُم على قَتْلِ الذُّرِّيَّةِ ؟! و هَل خِيارُكُم إلاّ أوْلادُ المُشرِكينَ ؟! و الّذي نَفْسُ محمّدٍ بِيَدِهِ ، ما مِن نَفْسٍ تُولَدُ إلاّ على الفِطْرَةِ حتّى يُعْرِبَ عَنها لِسانُها | چه شده است كه نسل كشى مى كنيد ؟ مگر نه اين است كه بهترينهاى شما، فرزندان همين مشركان هستند ؟ سوگند به آن كه جان محمّد در دست اوست، هيچ انسانى زاده نمى شود، مگر بر سرشت توحيد، تا آن كه زبانش آن را آشكار كند .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : لا يُقتَلُ الرُّسُلُ و لا الرُّهُنُ | فرستادگان و گروگانها را نبايد كشت .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : لا تُمَثِّلوا بآدَمِيٍّ و لا بَهيمَةٍ | هيچ انسان و حيوانى را مُثْله نكنيد .
امام على عليه السلام : لا تُقاتِلوهُم حتّى يَبْدَؤوكُم، فإنَّكُم بحَمدِ اللّه ِ على حُجَّةٍ ، و تَرْكُكُم إيّاهُم حتّى يَبْدَؤوكُم حُجَّةٌ اُخْرى لَكُم علَيهِم ، فإذا كانَتِ الهَزيمَةُ بإذْنِ اللّه ِ فلا تَقْتُلوا مُدْبِرا ، و لا تُصيبوا مُعْوِرا، و لا تُجْهِزوا على جَريحٍ ، و لا تَهيجوا النِّساءَ بأذىً . و في خبرٍ : «··· و لا تَكْشِفوا عَوْرَةً ، و لا تُمَثِّلوابقَتيل ···» با دشمن نجنگيد تا او جنگ را آغاز كند؛ زيرا شما بحمد اللّه حجّت داريد و اين كه شما آنان را بگذاريد تا آغازگر جنگ باشند، خود، حجّت ديگرى براى شما در برابر آنان است. اگر به اذن خداوند، دشمن شكست خورد و فرارى شد، پشت كرده را نكشيد و به آن كه در چنگتان گرفتار آمده است صدمه نزنيد و كار زخمى را نسازيد و زنان را با آزار و اذيت نينگيزيد .
در نقل ديگرى از اين خبر آمده است : «··· عورتى را مكشوف نكنيد و كشته اى را مُثْله ننماييد ···» .
امام على عليه السلام : نَهى رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله أنْ يُلْقى السّمُّ في بِلادِ المُشرِكينَ .
رسول خدا صلى الله عليه و آله از مسموم كردن شهرهاى مشركان نهى فرمود .
امام زين العابدين عليه السلام : إنْ أخَذْتَ الأسيرَ فعَجَزَ عنِ المَشْيِ و لَم يَكُنْ مَعكَ مَحْمِلٌ فأرْسِلْهُ و لا تَقْتُلْهُ ؛ فإنّكَ لا تَدري ما حُكْمُ الإمامِ فيهِ | اگر اسيرى گرفتى كه قدرت راه رفتن نداشت و تو وسيله اى براى حمل او نداشتى او را نكش و آزادش كن ؛ زيرا نمى دانى كه حكم امام درباره او چيست.
امام صادق عليه السلام : كانَ رسول اللّه ِ صلى الله عليه و آله إذا أرادَ أنْ يَبعَثَ سَرِيَّةً دعاهُم فأجْلَسَهُم بينَ يَدَيهِ ، ثُمَّ يقولُ : سِيروا بسمِ اللّه ِ و باللّه ِ ، و في سبيلِ اللّه ِ ، و على مِلّةِ رسولِ اللّه ِ ، و لا تَغُلُّوا، و لا تُمَثِّلوا ، و لا تَغْدِروا ، و لا تَقْتُلوا شَيْخا فانِيا و لا صَبِيّا و لا امْرأةً، و لا تَقْطعوا شَجَرا إلاّ أنْ تُضْطَرّوا إلَيها | رسول خدا صلى الله عليه و آله هرگاه مى خواست سپاهى را گسيل دارد، آنها را فرا مى خواند و در برابر خود مى نشاند و مى فرمود : به نام خدا و با يارى خدا و در راه خدا و بر آيين پيامبر خدا رهسپار شويد ، در غنايم دست نبريد، دست به مُثْله كردن نزنيد ، خيانت نكنيد، پير مرد رفتنى و كودك خرد سال و زن را نكشيد، و درختى را قطع نكنيد، مگر آن كه ناچار بدين كار (قطع درخت) شويد.
جنگ، نيرنگ است
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : الحَربُ خُدْعَةٌ | جنگ، نيرنگ است .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : قُلْ ما بَدا لكَ ؛ فإنَّ الحَربَ خُدْعَةٌ | هرچه به نظرت مى رسد بگو ؛ زيرا جنگ نيرنگ است .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خَذِّلْ عَنّا ؛ فإنَّ الحَرْبَ خُدْعَةٌ | دشمن را از جنگ با ما منصرف كن ، كه جنگ نيرنگ است .
كنز العمّال از ابن عبّاس :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله يكى از اصحاب خود را مأمور كشتن يك نفر يهودى كرد . او عرض كرد : يا رسـولَ اللّه ِ ، إنّي لا أسْتَطيـعُ ذلكَ إلاّ أنْ تَأذَنَ لي . قالَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : إنَّما الحَربُ خُدْعَةٌ ، فاصْنَعْ مـا تُريدُ .
اى رسول خدا ! در صورتى از عهده اين كار برمى آيم كه دستم را باز بگذاريد . پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : اصولاً جنگ، نيرنگ است ، پس هركار مى خواهى بكن .
الكافى ـ به نقل از عدى بن حاتم ـ : إنّ أمير المؤمنين عليه السلام قال في يوم التقى هُو و مُعاويةُ بصِفّينَ و رَفَعَ بها صَوْتَهُ ليُسْمِعَ أصْحابَهُ: و اللّه ِ لأقْتُلَنَّ مُعاويةَ و أصْحابَهُ ثُمَّ يقولُ في آخِرِ قَولهِ : إنْ شاءَ اللّه ُ ، ـ يَخْفِضُ بها صَوْتَهُ ـ . و كنتُ قَريبا مِنهُ فقلتُ : يا أميرَ المؤمنينَ ، إنّكَ حَلَفْتَ على ما فعلتَ ثُمَّ اسْتَثْنَيتَ ، فما أرَدتَ بذلكَ؟فقالَ لي : إنَّ الحَربَ خُدْعَةٌ ، و أنا عِند المؤمنينِ غَيرُ كَذُوبٍ ، فأرَدتُ أنْ اُحَرِّضَ أصْحابي علَيهِم كَيْلا يَفْشَلوا و لكن يَطْمَعوا فيهِم فأَفْقَهُهُمْ يَنْتَفِعُوا بها بَعدَ اليَومِ إنْ شاءَ اللّه ُ .
روزى كه امير المؤمنين عليه السلام در صفين با معاويه رو به رو شد، با صداى بلند كه يارانش بشنوند، فرمود : به خدا قسم معاويه و ياران او را مى كشم . سپس در پايان اين جمله، آهسته گفت : ان شاء اللّه . من كه نزديك آن حضرت بودم عرض كردم: اى امير مؤمنان ! شما براى گفته خود سوگند خورديد و سپس ان شاء اللّه گفتيد ، منظورتان چه بود ؟!
حضرت فرمود: همانا جنگ، مكر و نيرنگ است . من در نظر مؤمنان هرگز دروغگو نبوده و نيستم ، خواستم ياران خود را عليه سپاه معاويه برانگيزم، تا دچار سستى نشوند، و به پيروزى اميد بندند اين مطلب را آويزه گوش كن كه ان شاء اللّه ، بعدا به كارت مى آيد.
تفسير القمّى:
في غَزوةِ الأحزابِ ، في كلامٍ جَرى بينَ عليٍّ عليه السلام و عَمرِو بنِ عَبدِوَدٍّ ··· فقالَ لَهُ عليٌّ: يا عَمرُو ، أ مَا كفـاكَ أنّي بارَزْتُـكَ و أنتَ فارِسُ العَرَبِ حتّى اسْتَعَنْتَ علَيَّ بظَهيرٍ ؟ فالْتَفتَ عَمرٌو إلى خَلْفِه فضَربَهُ أميرُ المؤمنينَ عليه السلام مُسْرِعا على ساقَيهِ قطعهما جَميعا، و ارْتَفَعَت بَينَهُما عَجاجَةٌ ··· و أقبلَ إلى رسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله تَسيلُ على رأسِهِ مِن ضَرْبةِ عَمرٍو، و سَيفُهُ يَقْطُرُ مِنهُ الدّمُ ··· فقالَ رسولُ اللّه ِ: يا عليُّ ، ماكَرْتَهُ ؟ قالَ: نَعَم يا رسولَ اللّه ِ ، الحَربُ خَديعَةٌ .
در جنگ احزاب ميان على عليه السلام و عمرو بن عبدود سخنانى گذشت ··· على عليه السلام به او فرمود: اى عمرو ! [در بزدلى تو] همين بس نيست كه من به جنگ تن به تن با تو آمده ام و تو كه شهسوار عربى با خودت كمك آورده اى ؟ عمرو برگشت كه پشت سرش را نگاه كند امير المؤمنين عليه السلام بيدرنگ چنان ضربتى بر دو ساق پاى او فرود آورد كه از پيكرش جدا شدند و گرد و غبارى به هوا برخاست ··· آن حضرت در حالى كه بر اثر ضربت عمرو خون از فرقش مى ريخت و از شمشيرش نيز خون مى چكيد، نزد رسول خدا صلى الله عليه و آله برگشت ··· رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود : اى على ! فريبش دادى ؟ عرض كرد : آرى ، اى رسول خدا ! جنگ، نيرنگ است .
امام باقر عليه السلام :على عليه السلام مى فرمود : إنَّ علِيّا عليه السلام كانَ يقولُ : لَأنْ يَخْطَفَني الطَّيرُ أحَبُّ إلَيَّ مِن أنْ أقولَ على رسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله لَم يَقُلْ ، سَمِعْتُ رسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله يقولُ يَومَ الخَندَقِ : الحَربُ خُدْعَةٌ ، و يقولُ : تَكَلَّموا بما أرَدْتُم .
اگر پرنده [شكارى ]مرا بربايد خوشتر دارم تا سخنى را به پيامبر نسبت دهم كه نفرموده است. شنيدم پيامبر خدا صلى الله عليه و آله در جنگ خندق مى فرمود: جنگ يعنى خدعه و نيرنگ و مى فرمود : هرچه مى خواهيد بگوييد .
نهى از فرار از جنگ
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : يا أبا ذَرٍّ ، إنَّ ربَّكَ عزّ و جلّ يُباهي الملائكَةَ بثَلاثةِ نَفَر : رجُلٌ يُصْبِحُ في الأرضِ فَرْدا فيُؤَذِّنُ ثمَّ يُصَلّي ، فيقولُ ربُّكَ للملائكَةِ : انْظُروا إلى عَبدي يُصلّي و لا يَراهُ أحَدٌ غَيري ، فيَنْزِلُ سَبعونَ ألفَ مَلَكٍ يُصَلّون وَراءَهُ و يَسْتَغْفِرونَ لَهُ إلى الغَدِ مِن ذلكَ اليَومِ .و رجُلٌ قامَ مِن اللَّيلِ فصَلّى وَحْدَهُ فسَجَدَ و نامَ و هُو ساجِدٌ، فيقولُ تعالى : انْظُروا إلى عَبدي رُوحُه عِندي و جَسَدُهُ في طاعَتي ساجِدٌ .
و رجُلٌ في زَحْفٍ فَرَّ أصْحابُهُ و ثَبَتَ و هُو يُقاتِلُ حتّى يُقْتَلَ | اى ابوذر! پروردگارت عزّ و جلّ، به وجود سه نفر، بر فرشتگانش مى بالد : مردى كه در جايى تنها باشد و [به وقت اذان] اذان بگويد و نماز بخواند. پروردگارت به فرشتگان مى فرمايد: ببينيد بنده من نماز مى خواند و هيچ كس جز من او را نمى بيند . پس هفتاد هزار فرشته به زمين فرود آيند و پشت سر او به نماز ايستند و تا فرداى آن روز برايش آمرزش مى طلبند.و مردى كه شب هنگام در تنهايى برخيزد و نماز گزارد و سجده كند و در حال سجده خوابش برد . پس ، خداوند متعال فرمايد : به بنده من بنگريد كه روحش نزد من است و بدنش در طاعت من سجده كنان.
و مردى كه در ميدان جهاد باشد و همرزمانش بگريزند و او همچنان پايدارى ورزد و بجنگد تا كشته شود .
امام على عليه السلام ـ به يارانش در جنگ صفين ـ فرمود :
عاوِدُوا الكَرَّ ، و اسْتَحْيوا مِن الفَرِّ ؛ فإنَّهُ عارٌ في الأعْقابِحديث ، و نارٌ يَومَ الحِسابِ ، و طِيبوا عَن أنفُسِكُم نَفْسا ، و امْشُوا إلى المَوتِ مَشْيا سُجُحا
پياپى يورش بريد و از گريختن شرم كنيد ، كه گريز از ميدان جنگ ننگى است جاويدان در ميان اعقاب و روزگاران آينده و موجب آتش در روز حسابرسى . با رضايت خاطر بجنگيد و شادمان و سبك جان به سوى مرگ گام برداريد .
امام على عليه السلام : و أيْمُ اللّه ِ ، لَئنْ فَرَرْتُم مِن سَيفِ العاجِلَةِ لا تَسْلَموا مِن سُيوفِ الآخِرَةِ ، و أنتُم لَهامِيمُ العَرَبِ و السَّنـامُ الأعْظَـمُ ، فاسْتَحيـوا مِن الفِرارِ ؛ فإنَّ فيهِ ادِّراعَ العارِ و وُلوجَ النّارِ | سوگند به خدا كه اگر از شمشير اين جهان بگريزيد، از شمشيرهاى آخرت، جان سالم به در نخواهيد برد؛ شما بزرگان و مهتران عرب هستيد ، پس، از گريختن شرم كنيد كه فرار از ميدان نبرد، جامه ننگ پوشيدن است و به آتش رفتن .
امام على عليه السلام :
لا تَشْتَدَّنَّ علَيكُم فَرّةٌ بعدَها كَرّةٌ ، و لا جَوْلَةٌ بَعدَها حَملَةٌ ، و أعْطوا السُّيوفَ حُقوقَها | گريزى كه در پى آن بازگشت باشد و جابجايى كه در پى اش حمله ، بر شما سخت و ناگوار نيايد ، حقّ شمشيرها را ادا كنيد.
امام على عليه السلام
و أيْمُ اللّه ِ ، لَئنْ فَرَرْتُم مِن سَيفِ العاجِلَةِ ، لا تَسْلموا مِن سَيفِ الآخِرَةِ ، و أنتُم لَهامِيمُ العَرَبِ و السَّنامُ الأعْظَمُ . إنَّ في الفِرارِ مَوجِدةَ اللّه ِ ، و الذُّلَّ اللاّزِمَ ، و العارَ الباقيَ، و إنّ الفارَّ لَغيرُ مَزِيدٍ في عُمُرهِ ، و لا مَحْجوزٍ (مَحْجُوبٍ) بَينَهُ و بينَ يَومِهِ . مَنِ الرّائحُ إلى اللّه ِ كالظَّمْآنِ يَرِدُ الماءَ ؟! الجَنّةُ تَحتَ أطْرافِ العَوالي ، اليَومَ تُبْلى الأخْبارُ، و اللّه ِ لَأنا أشْوَقُ إلى لِقائهِم مِنهُم إلى دِيارِهِم | به خدا سوگند اگر از شمشير اين دنيا بگريزيد، از شمشير آن جهان نخواهيد رهيد. شما اشراف و بزرگان عرب هستيد . همانا فرار از جنگ موجب خشم خداوند و خوارى هميشگى و ننگ جاويدان است . به عُمر فرار كننده از ميدان جنگ هرگز چيزى افزوده نگردد و نيز چيزى مانع مرگش نشود . كيست كه همچون تشنه اى كه به آب مى رسد، به سوى حقّ رود؟ بهشت زير لبه هاى نيزه هاست . امروز نهانها آزموده و آشكار مى شوند. به خدا سوگند كه من به رويارويى آنان بيش از آن اشتياق دارم كه آنها براى رسيدن به خانه هاى خود مشتاقند.
امام على عليه السلام ـ در سفارشهاى جنگى به يارانش ـ فرمود : ثُمَّ إنَّ الرُّعْبَ و الخَوفَ ، مِن جِهادِ المُسْتَحِقِّ للجِهادِ و المُتَوازِرينَ على الضَّلالِ ، ضَلالٌ في الدِّينِ ، و سَلْبٌ للدُّنيا مَع الذُّلِّ و الصَّغارِ ، و فيه اسْتيجابُ النّارِ بالفِرارِ مِن الزَّحْفِ عِندَ حَضْرَةِ القِتالِ ، يقولُ اللّه ُ عزّ و جلّ : «يا أيُّها الّذينَ آمَنوا إذا لَقِيتُم الّذينَ كَفَروا زَحْفا فَلا تُوَلُّوهُمُ الأدْبارَ» | ترس و هراس از جنگيدن با كسانى كه سزاوار جنگند و در راه گمراهى همداستان شده اند ، مايه گمراهى در دين و از دست دادن دنيا با خوارى و خفّت است. در هنگام فرا رسيدن پيكار ، گريختن از ميدان جنگ موجب دوزخى شدن است . خداوند متعال مى فرمايد : «اى كسانى كه ايمان آورده ايد ! هرگاه با كافران روياروى گشتيد، پشت نكنيد و نگريزيد» .
امام على عليه السلام : إنّي لَم أفِرَّ مِن الزَّحْفِ قَطُّ ، و لَم يُبارِزْني أحَدٌ إلاّ سَقَيْتُ الأرضَ مِن دَمِهِ . من هرگز از ميدان جنگ نگريخته ام و احدى به رزم من نيامده، مگر اين كه زمين را از خون او سيراب كرده ام .
امام رضا عليه السلام : حَرّمَ اللّه ُ الفِرارَ مِن الزَّحْفِ ؛ لِما فيهِ مِن الوَهْنِ في الدِّينِ ، و الاسْتِخْفافِ بالرُّسُلِ و الأئمّةِ العادِلةِ عليهم السلام . خداوند فرار از ميدان جهاد را حرام كرده است ؛ چون باعث ضعف دين و خفيف شدن پيامبران و پيشوايان عادل عليهم السلام است .
چه وقت فرار از جنگ رواست؟
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : الفِرارُ في وَقْتِهِ ظَفَرٌ | گريختنِ به موقع، پيروزى است .
امام على عليه السلام : الفِرارُ في أوانِهِ يَعْدِلُ الظَّفَرَ في زَمانِهِ | گريختنِ به جا، برابر با پيروزىِ به موقع است .
امام على عليه السلام : إنَّ اللّه َ فَرَضَ القِتالَ على الاُمّةِ ، فجَعلَ على الرّجُل الواحِدِ أنْ يُقاتِلَ عَشرَةً مِن المُشرِكينَ ، فقالَ : «إنْ يَكُنْ مِنْكُم عِشْرونَ صَابِرونُ يَغْلِبوا مِائَتينِ···» ثُمّ نَسَخَها سُبحانَهُ فقالَ : «الآنَ خَفَّفَ اللّه ُ عَنْكُم ···» ··· فصارَ فَرضُ المؤمنينَ في الحَرْبِ إذا كانَ عِدّةُ المُشرِكينَ أكْثَرَ مِن رَجُلَينِ لِرَجُلٍ لَم يَكُنْ فارّا مِن الزَّحْفِ | خداوند جنگيدن را بر اين امت واجب فرمود و مقرّر داشت كه هر يك مرد، با ده مشرك بجنگد ، مى فرمايد : «اگر از شما بيست تن باشند كه پايدارى ورزند بر دويست نفر پيروز شوند ···» خداوند سبحان سپس اين آيه را نسخ كرد و فرمود : «اينك خداوند بار شما را سبك گردانيد ···» ··· از آن پس وظيفه مؤمنان در جنگ اين شد كه اگر تعداد مشركان بيشتر از دو مرد در برابر يك مرد باشد، فرار كننده از جنگ، فرارى محسوب نمى شود .
امام صادق عليه السلام : مَن فَرَّ مِن رجُلَينِ في القِتالِ مِن الزَّحفِ فَقَد فَرَّ ، و مَن فَرَّ مِن ثَلاثَةٍ في القِتالِ مِن الزَّحفِ فلَم يَفِرَّ | هر كس در جنگ از برابر دو مرد بگريزد ، كارش گريختن به شمار مى آيد، و اگر در جنگ از برابر سه نفر بگريزد، كارش گريختن به شمار نمى آيد .
به كارگيرى انواع جنگ افزارها در جنگ
دعائم الإسلام به نقل از امام على عليه السلام كه فرمود : يُقْتَلُ المُشرِكونَ بكُلِّ ما أمْكَنَ قَتْلُهُم بِهِ ؛ مِن حَديدٍ أو حِجارَةٍ أو نارٍ أو ماءٍ أو غيرِ ذلكَ ، و ذَكَرَ أنَّ رسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله نَصَبَ المَنْجَنيقَ على أهلِ الطّائفِ و قالَ : إنْ كانَ مَعهُم في حِصنِهِمْ قَومٌ مِن المسلِمينَ فأوْقِفوهُم مَعَهُم، فَلا تَتَعمَّدُوا إلَيهِم بالرَّمْي ، و ارْموا المُشرِكينَ ، و أنْذِرُوا المسلِمينَ لِيَتّقُوا إنْ كانوا اُقيموا كُرها ، و نَكِّبوا عنهُم ما قَدَرْتُم ، فإنْ أصَبْتُم أحَدا فَفيهِ الدِّيَة | مشركان را با هر وسيله ممكن ، از آهن و سنگ و آب و آتش و جز اينها ، بايد كشت. آن حضرت فرمود كه رسول خدا صلى الله عليه و آله اهل طائف را به منجنيق بست. امام عليه السلام فرمود : اگر در قلعه اى به همراه مشركان، گروهى از مسلمانان نيز وجود داشتند و مشركان از خروج آنان جلوگيرى كردند و آنان را در برابر خود سپر تير نكردند، به سوى مشركان تير اندازى كنيد و به مسلمانان اگر به زور در داخل قلعه نگهدارى شده اند هشدار دهيد و تا مى توانيد به آنها آسيبى نرسانيد و چنانچه به يكى از آنها تير زديد، ديه دارد.
الكافى ـ به نقل از حفص بن غياث ـ : سألتُ أبا عبدِ اللّه ِ عليه السلام عَن مَدينةٍ مِن مَدائنِ أهلِ الحَربِ : هَل يَجوز أنْ يُرْسَلَ علَيهمُ الماءُ ، و تُحْرَقَ بالنّارِ ، أو تُرمى بالمَجانيقِ حتّى يُقْتَلوا ، و فيهِمُ النِّساءُ و الصِّبْيانُ و الشَّيخُ الكبيرُ و الاُسارى مِن المسلِمينَ و التُّجّارُ ؟ فقالَ : يُفْعَلُ ذلكَ بهِم ، و لا يُمْسَكُ عنهُم لهؤلاءِ ، و لا دِيَةَ علَيهِم للمسلِمينَ و لا كَفّارَةَ | از امام صادق عليه السلام پْْرسيدم آيا جايز است در شهرى كه مردم آن در جنگ با مسلمانان هستند و داخل آن زن و كودك و پير مرد و اسراى مسلمان و تجّار به سر مى برند ، آب انداخت و آن را به آتش كشيد يا آن را به منجنيق بست تا كشته شوند ؟ فرمود : اين كار با آنان مى شود و به خاطر وجود چنين افرادى نبايد از آنان دست كشيد . و مسلمانان در قبال آنها نه ديه اى به گردن دارند نه كفّاره اى .
طولانى شدن جنگ
امام على عليه السلام ـ در قسمتى از نامه جوابيه خود به معاويه ـ نوشت :
و أمّا قولُكَ : «إنَّ الحَربَ قد أكَلَتِ العَرَبَ إلاّ حُشاشاتِ أنْفُسٍ بَقِيَتْ » : ألا و من أكَلَهُ الحقُّ فإلى الجَنّةِ ، و مَن أكَلَهُ الباطِلُ فإلى النّارِ | اما اين كه گفته اى «جنگ، عرب را در كام خود فرو برده و جز نيمه جانى از او باقى نگذاشته است» بدان كه هر كس در راه حقّ جان بازد، رهسپار بهشت گردد و هركه در راه باطل از بين رود، راهى دوزخ شود.
نيروى دريايى
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : مَن جَلَسَ على البَحرِ احْتِسابا و نِيَّةً احْتِياطا للمسلمينَ ، كتَبَ اللّه ُ لَهُ بكُلِّ قَطْرَةٍ في البَحرِ حَسَنةً | هر كس براى خدا و به خاطر دفاع از مسلمانان، قدم به دريا گذارد، خداوند به تعداد هر قطره اى از دريا، برايش ثواب و حسنه مى نويسد .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : مَن لَم يُدْرِكِ الغَزْوَ مَعي فلْيَغْزُ في البَحرِ | كسى كه موفق نشده در ركاب من بجنگد، در دريا به جنگ رود .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : إنَّ شُهَداءَ البحرِ أفْضَلُ عندَ اللّه ِ مِن شُهَـداءِ البَـرِّ | شهداى جنگ دريايى نزد خداوند برترند از شهداى جنگ زمينى .
شركت زنان در جنگ
امام باقر يا امام صادق عليهما السلام : إنّ رسولَ اللّه صلى الله عليه و آله خَرَج بالنِّساءِ في الحَرْبِ حتّى يُداوِينَ الجَرْحى ، و لَم يُقَسِّمْ لَهُنّ مِن الفَيْءِ، و لكنَّهُ نَفَلَهُنَّ | رسول خدا صلى الله عليه و آله زنان را همراه خود به جنگ برد تا مجروحان را مداوا كنند، و از غنيمت چيزى ميان آنها تقسيم نكرد، اما به آنان [اموالى ]عطا فرمود | میزان الحکمه،جلد دوم
منبع : سایت نشر معارف اهل البیت
